30 Ekim 2005

Robotlar ve Yapay Zeka III

Bilim, sınırları zorlayarak hayal edilene ulaşmaya çalışırken, sınırlama olmayan bilimkurgu dünyası 1800lerde robotların parlak geleceğini fazla keşfedememişti.

Poe'nun 1835'de yazdığı makale-öykü Maelzel'in Satranç Makinesi ( Kaldı ki bu otomatın hikayesi gerçekten ilginçtir, onu başka bir yazıda aktaracağım ), bir bilimkurgudan daha ziyade bir polisiye(?) olsa da otomatlardan bahseden ilk hikayelerden birisi olarak önemlidir.
Edward Sylvester Ellis'in, 1865'te yazdığı Buhar Adam'ı insan formunda mekanik bir robotu ilk tanımlayan romandır. Bu romandan 7 sene sonra buhar adam'ın yayın haklarını satın alan Frank Reade Sr. ikinci Buhar Adam'ı sunar, biraz daha gelişmiş bir buhar makinesiyle. Arkasındanda Buharlı At'ı. Hatta ikisini kapıştırır ve tabiki at kazanır! Yeni geliştirilmeye başlanan otomobillerin etkisinde kalmış olma ihtimalleri oldukça yüksek olan bu hikayeler, tefrika halinde dergilerde yayınlanmıştı. Frank Reade Sr.'ın oğlu Frank Reade Jr., bu başarıyı yeni gelişmekte olan teknolojiye uyarlamakta sakınca görmemiş ve 1885'te Elektrikli Adam'ın maceralarını yayınlamaya başlamıştır.

Ara ara otomatlarla ilgili bir iki kısa hikaye yayınlanmış olsa da 1800ler robotları ıskalamıştır. 1800lerin sonunda ve 1900lerin başlarında robotlar biraz daha ağırlık koymaya başladı. 1899'da H.G. Wells, Uyuyan Uyanıyor adlı romanında bir robot hemşireye yer vermiştir. 1901'de L. Frank Baum, Oz Büyücüsü adlı çocuk hikayeleri serisinde Teneke Adam'ı yaratarak bir robot daha ekledi literatüre, insandan robota evrilen bir varlık olarak. Teneke adam aslında bir ormancıydı ancak sevdiği kızla evlenmeye çalıştığı her seferinde bir organını kaybetmişti ve demircinin yardımıyla tenekeden tekrar yaratılmıştı. Ancak demirci ona bir kalp vermeyi unuttuğu için o kızı bir daha asla sevememiştir. Acıklı... 1909'a gelindiğinde Ambrose Bierce yaratıcısını öldüren bir satranç otomatını anlattığı Moxon's Master'ı yazdı. Okuma fırsatı bulamadım ama gerçekten ilginç bir kurgu. Satranç maçını kaybedince gurur mu yaptı bu otomat diye merak ediyor insan.
İngilizcesini buradan okuyabilirsiniz.

0 Comments:

Yorum Gönder

<< Home